Topikal tedavi; pek çok hastalığın tedavisinde kullanılabilen bir ilaç uygulama biçimidir. Bu yönteminin en büyük özelliği vücuda herhangi bir ilaç almadan, deri üzerinden, harici yolla ve soruna en yakın noktadan uygulanabilmesidir. Bu noktada “topikal tedavi nedir?” sorusuna kısaca; lokal olarak cilt üzerine uygulanan bir tedavi metodudur diyebiliriz. Topikal tedavi sürecinde tercih edilen medikal ürünler, farklı yapılarda olabilir. Genellikle uygulamanın kolay olması için jel, krem, merhem, losyon, pomad yapısındadır. Hastalığın evresine ve ağrı şikâyetinin durumuna göre yağlı ya da daha kolay emilen formlarda bulunabilir. Bu tedavi yönteminin en çok tercih edildiği alanlardan biri dermatolojidir. Bununla birlikte kireçlenme gibi eklem sağlığını olumsuz etkileyen rahatsızlıklarda da semptomları kontrol altına almak ve hastanın yaşam kalitesini yükseltmek için doğrudan eklemler üzerine veya etrafına uygulamaya imkân verir.

Topikal İlaç Çeşitleri Nelerdir?

Topikal tedavi hakkında daha detaylı bilgi vermeden önce “topikal ilaç nedir?” sorusuna yanıt vermek de oldukça faydalı olacaktır. Topikal ilaçlar, bu tedavi sürecinde kullanılan ve uygulandığı bölgede rahatlama ve iyileştirme etkisi hedefleyen medikal ürünlerdir. Bu ürünler, lokal olarak ve haricen uygulandığı için kolay sürülebilir yapıda olması önemlidir. Bu nedenle genellikle sıvı ve kremsi bir formda bulunurlar. Tercih edilme nedenine göre ise içeriği ve içeriğindeki bileşenlerin oranı/yapısı değişiklik gösterebilir. Topikal tedavi sürecinde en çok tercih edilen ilaçlar aşağıdaki gibidir:

Losyon

Losyonlar solüsyona benzer, kremlere göre daha ince yapıda olan topikal ürünlerdir. Kremlere göre yumuşatıcı etkisi daha fazladır. Çoğu zaman yoğun alkol içerdiğinden bölgede kuruma etkisine neden olabilirler.

Krem

Kremler, genellikle eşit oranlarda yağ ve su emülsiyonu içeren ilaçlardır. Deri duvarının yani stratum corneum’un dış tabakasına nüfuz ederek etki gösterirler. Krem, yapı olarak losyonlardan daha kalındır ve uygulandığı bölgede dağıtılmazsa şeklini korur. Nemlendirme etkisi ise orta düzeydedir. En sık kullanılan topikal kremler arasında bileşim, pH, tolerans açısından önemli farklar vardır.

Jel

Jeller ise yarı katı emülsiyonlardır. Bazı jellerin üretim sürecinde çözücü olarak alkol kullanılır. Bazıları ise vücut ısısı ile sıvılaşarak, çok daha kolay uygulanabilir. Jellerin büyük bir kısmı kendi kendine kuruma eğilimindedir. Alkol bazlı olduğu için uygulama esnasında deride yara ya da çizik olan bölgelerde yanmaya neden olabilir.

Merhem

Merhemler, yüksek viskositesi olan; çoğunlukla yağlı ve yarı katı formdaki topikal ilaçlardır. Nemlendirici özelliği yüksektir. Bu nedenle uygulama yapılan bölgede nemlendirme etkisi de yaratabilir. İçeriğinde yoğun yağ olduğu için tahriş edici etkisi azdır ve içerikleri büyük oranda benzerdir.

Topikal Tedavinin Yan Etkisi Var mıdır?

Topikal tedaviler, yan etki riski düşük tedavi uygulamalardan biridir. Lokal bir tedavi olduğu için genellikle hastanın günlük yaşamını etkileyecek, ciddi yan etkiler oluşturmaz. Bununla birlikte ilacın özelliklerine göre ciltte hafif bir tahrişe neden olabilirler. Topikal tedavinin en yaygın yan etkileri:

  • Uygulama bölgesinde kızarıklık
  • Karıncalanma hissi
  • Hafif kaşıntılar
  • Bölgede hafif ısı artışı olarak sıralanabilir.

Kireçlenme Tedavisinde Topikal Tedavi Kullanılabilir mi?

Topikal uygulamalar pek çok rahatsızlığın tedavisinde tercih edilebilir. Bunlardan biri de kireçlenme tedavisidir. Kireçlenme; eklem kıkırdaklarının hasar görmesi ve buna bağlı olarak eklemlerin hareket kabiliyetini yitirmesi olarak tanımlayabileceğimiz bir rahatsızlıktır. Özellikle ileri yaşta ortaya çıkar ve ilerledikçe hastanın yaşam kalitesini büyük ölçüde düşürebilir. En sık görülen ve ilk semptomlarının başında ise kireçlenmenin olduğu bölgede ağrı gelir. Kireçlenme tedavisinde, hastanın ihtiyaçlarına göre enjeksiyon, semptomatik yavaş etkili ilaçlar gibi pek çok yöntem tercih edilebilir. Bu süreçte, topikal ilaçların da yardımı ile ağrı şikâyetinin azaltılması sağlanabilir. Özellikle topikal non-steroid anti inflamatuar ilaçlar, topikal tedavi sürecinde sıkça tercih edilir.

Topikal Tedavi Nasıl Yapılır?

Topikal tedavi sürecinde kullanılan ilaçların uygulama şekli ve sıklığı değişebilir. Bu ilaçlar, lokal olarak ağrının olduğu bölgelere sürülür. Gerekli durumlarda ilacın kolay emilmesi için bölgenin sarılması ya da ısı ile desteklenmesi gerekebilir. Kullanılan ilacın özelliğine göre uygulama sıklığı da değişecektir.

Yazar Hakkında

Prof. Dr. Ümit DİNÇER
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon

Fizik tedavi ve Rehabilitasyon alanında uzman olan sayın Dinçer, 1970 yılında Kayseri’de doğmuştur. İyi derecede İngilizce bilen Prof. Dr. Ümit Dinçer, osteaoartrit alanında önde gelen uzmanlardan birisidir.